Wolven in dierentuinen

In de jaren 70 en 80 werden er veel studies gedaan naar wolven in gevangenschap.
Op basis van die waarnemingen ontstond lang het idee dat een wolvengroep een strakke hiërarchie kende, gedomineerd door een “alpha-wolf”, terwijl de overige dieren voortdurend zouden strijden om rang en voortplantingsrechten. Men sprak toen van alpha-, bèta- en omega-wolven, elk met een vaste plaats in een zogenaamde hiërarchie.

Maar dit beeld klopt niet. Het ontstond vooral door observaties in kunstmatige omstandigheden – in dierentuinen of groepen die zo in de natuur helemaal niet voorkomen. In zulke onnatuurlijke samenstellingen ontwikkelden zich machtsstructuren die in het wild niet bestaan. Jonge wolven in gevangenschap kunnen hun familie niet verlaten om een eigen roedel te stichten. Dat zorgt voor spanningen, frustratie en uiteindelijk gevechten – allemaal symptomen van stress die haaks staan op de ware aard van de wolf.

Wolven in het wild

In de natuur leven wolven heel anders.
Ze vormen meestal kleine families, bestaande uit een ouderpaar en hun welpen. Soms blijven jaarlingen of oudere nakomelingen nog een tijdje bij hun ouders, maar de meesten trekken tussen de 10 en 24 maanden weg – soms pas rond 3 of 4 jaar – om een eigen territorium te zoeken. Vroeg of laat verlaat elke jonge wolf zijn geboortefamilie om een partner te vinden.

En zelfs als een wolf een tijdlang alleen rondzwerft, is dat geen probleem: uiteindelijk vindt hij of zij een partner en stichten ze samen een nieuwe familie. Dat is het natuurlijke levensritme van de wolf – vrij, zelfstandig en zonder de dwang van een kunstmatige groepsstructuur.

Onze aanpak – stress vermijden, natuurlijk leven respecteren

Onze organisatie verwerpt elke vorm van dierhouderij die blijvende stress veroorzaakt. Daarom leven de wolven in ons centrum meestal per twee – een reu en een teef. Precies zo begint het ook in de natuur: met een paar dat de basis vormt voor een familie.

Omdat er bij ons zelden wolvenpups worden geboren, voorkomen we onnatuurlijke overbevolking. Onze dieren zijn gesteriliseerd zodat er geen ongewenste nestjes ontstaan. In meer dan 30 jaar tijd zijn er slechts twee nesten geboren – in 2010 en 2020.

Wanneer jonge wolven in ons centrum volwassen worden, volgen we hun gedrag heel nauwgezet. Zodra er tekenen van spanning ontstaan, kijken we welke dieren goed samen kunnen leven en verplaatsen we ze zo nodig naar een ander verblijf. Natuurlijk zijn er – net als bij mensen – wel eens kleine ruzietjes tussen broers en zussen, maar die zijn onschuldig en verdwijnen snel. Ernstige agressie of gevechten komen bij ons niet voor.

Aanbevelingen voor dierentuinen

In veel dierentuinen worden meerdere wolven bij elkaar gezet. Helaas leidt dat vaak tot stereotiep gedrag, spanningen en conflicten. Onze oproep is daarom: probeer wolven zo te houden zoals ze ook in de natuur leven.

Dat betekent: begin met een paar – een reu en een teef. Volg hun ontwikkeling goed, vooral na het eerste jaar wanneer de welpen volwassen beginnen te worden. Vanaf een leeftijd van twee jaar ontstaan in onnatuurlijke groepen vaak de grootste problemen. In de natuur zouden de jonge wolven dan vertrekken. Ook in gevangenschap moeten we dat natuurlijke proces nabootsen – door de dieren te scheiden en hun eigen ruimte te geven.

Ja, dat vraagt meerdere verblijven. Maar wie wolven aan het publiek wil tonen, moet het dan ook goed doen. Laat bovendien niet ieder jaar nieuwe pups geboren worden. Dat veroorzaakt alleen maar stress en tast het welzijn van de dieren aan. Geef de wolven liever een omgeving die aansluit bij hun natuur – rustig, harmonieus en zonder dwang.

Alleen zo kunnen wolven, ook in gevangenschap, worden gezien zoals ze werkelijk zijn: fascinerende, sociale en vreedzame dieren. In die rol kunnen ze uitgroeien tot ware ambassadeurs van hun wilde soortgenoten.
Want alleen als mensen wolven leren begrijpen en respecteren, zullen ze hen ook in de natuur accepteren – niet als bedreiging, maar als een kostbaar onderdeel van ons natuurlijk erfgoed.

Dat is ons doel.
Dat is de missie van onze organisatie: Wolf Conservation Association.