Wolvengedrag

Traditioneel werd de groep wolven gezien als een collectief met een sterk dominant dier waarbij de rest voort-durend ijvert om de top-positie te veroveren, het dominante dier had alleenrecht op voortplanting. Deze inzichten werden grotendeels opgedaan in situaties van gevangenschap of anderszins onnatuurlijke groeps-samenstellingen. Zo dacht men bij deze groepen aan de hand van het temperament van een pup te kunnen voorspellen of deze zich zou weten op te werken tot de groepsleider en hoe het dier zich als leider zou profileren. Deze zienswijze veronderstelde dat de eigenschappen waarmee een dier groepsleider wordt aangeboren zijn, of op zeer jonge leeftijd al gevormd.
 
De huidige zienswijze van Mech stelt dat alle wolfpups echter mogelijkheid hebben om zich voort te planten, wanneer zij zich verparen verkrijgen zij vanzelf de status als leider. Als redenen voert hij aan dat zelfs bij wolven in gevangenschap de vermeende alfa-status geregeld wisselt, dus heeft het individu geen inherente onderdanige of dominante aard. Wanneer wolven met een lagere plaats in de rangorde afgezonderd worden en met een andere wolf wordt  geplaatst kunnen deze zich ook voortplanten.
 
Uit zijn observatie van wildlevende wolven zag Mech dat de meeste wolven sowieso hun geboortegroep verlaten  en vervolgens op zoek gaan naar een partner. Ook hierbij zijn het niet alleen die enkele “zogenaamde dominante” dieren die tot reproductie komen. Alle wolven die hun familie verlaten en na wat omzwervingen een partner tegenkomen komen tot voortplanting.
 
Mech spreekt het idee tegen dat er voortdurende concurrentie zou zijn om de leiderspositie. In 13 jaar tijd dat hij de wolf op Ellesmere Island in Canada volgde viel hem eerder op dat dominantieconflicten nooit plaatsvonden. Hij bewonderde juist het conflictoplossend vermogen van de dieren.
 
Hij stelt dat het om meer gaat dan om een verandering in terminologie maar om de implicaties daarvan. De oude terminologie bracht een zienswijze mee waarin het welzijn van een groep gewaarborgd wordt door een op kracht/agressie gebaseerde onbuigzame hiërarchie. Wanneer een dier in de leiderspositie echter wordt gezien als vader of moeder ontstaat een beeld van een familie. Een veel flexibele en verdraagzame visie van de groepsleider als degene die zich ontwikkelde tot de motor van een nieuwe familie.
 
(Bron:Mech, L. David. 1999. Alpha status, dominance, and division of labor
in wolf packs. Canadian Journal of Zoology 77:1196-1203.

 Wolven laten als hoogontwikkelde zoogdieren grote verschillende individuele en regionale sociale gedragingen zien.
Wolven ouders geven hun eigen individuele gedragingen door aan hun kinderen, daarom kun je dus ook bij het diersoort wolf spreken dat ze een cultuur hebben.
 

De “doorsnee” wolf leeft in een kleine familie die bestaat uit de ouders en hun pups. Maar meestal zijn er ook nog jaarlingen en oudere nakomelingen in de familie. De meeste nakomelingen verlaten hun familie met een leeftijd van 10 tot 22 maanden en gaan op zoek naar een partner en een eigen territorium. Maar er zijn ook dieren die tot op een leeftijd van 3 tot 4 jaar bij hun ouders blijven, voordat ze op zoek gaan naar een eigen territorium om zelf

een familie te stichten. Meestal krijgen de wolven op de leeftijd van 2 tot 4 jaar voor de eerste maal pups, waarbij de overlevingskansen voor de pups stijgt met de ervaring en de leeftijd van de moederwolf. In de regel blijven wolvenouders hun hele leven bij elkaar en verdedigen hun territorium indien nodig tegen vreemde wolven.

De grootte van een wolvenfamilie (foutieve naam roedel) varieert door het jaar heen en is afhankelijk van het aantal wolvenpups dat, in een jaar geboren worden, maar ook van het aantal jonge wolven van voorgaande jaren nog in leven zijn. In midden Europa gaat men uit van de grootte van een wolvenfamilie van ongeveer 5 tot 10 dieren.

In Noord-Amerika bestaat een wolvenfamilie meestal uit 3 tot 11 dieren. Hier gaat het om een doorsnee wolvenfamilie, maar soms zijn er uitzonderingen die afwijken van het bovenstaande. Meerdere wolventeven met pups in een wolvenfamilie; Iedere wolf kan zelf een eigen familie beginnen. Hij of zij verlaat de familie en vroeg of laat en bij het vinden van een partner vormen ze een familie in een eigen territorium. Meestal leven wolven monogaam, zoals hierboven beschreven is. Maar als de situatie het toestaat en er genoeg prooidieren beschikbaar zijn, komt het wel af en toe voor dat er meerdere wolventeven in een familie pups krijgen. Het zijn dan ook meestal wolventeven die verwant aan elkaar zijn, bijvoorbeeld moeder en dochter. Omdat er bijvoorbeeld door de dood van de vader zijn plaats is overgenomen door een stiefvader, kan deze zowel met de moeder als de geslachtsrijpe dochter paren (Wolven zullen zelden paren met verwante familieleden). Maar het kan ook zijn dat deze jongvolwassen wolvin even haar familie heeft verlaten, zich paart met een vreemde wolf en weer terug naar huis is terug gegaan. Dan zullen alle familieleden van deze twee wolvinnen de jongen groot brengen. Een heel bijzondere constellatie is de acceptatie van een of meerdere geadopteerde wolven in de familie, die eveneens kan resulteren, in meerdere nesten wolvenpups. Zeer zelden kan het zelfs zijn dat er meer dan twee wolvinnen samen een familie stichten. Bij observaties in het Nationaal Park Yellowstone (USA) is er het volgende waargenomen: dat er twee wolventeven met een of soms ook twee wolvenreuen een familie vormden, waar dan ook twee nesten pups werden geboren. De hier beschreven situaties kunnen alleen als er genoeg prooidieren aanwezig zijn en zijn alleen waargenomen in Nationaal parken van Noord-Amerika (Superior National Forest, Danali en Yellowstone National Park).

Maar natuurlijk zijn dit uitzonderingen en leven de meeste wolven in gangbare kleine families. Maar ook in Europa is waargenomen dat een van de ouders